Đền thờ nàng Bình Khương.
>>> [BỎ TÚI]: Bản đồ du lịch Thanh Hóa chi tiết nhất
Thành Nhà Hồ (còn gọi là thành Tây Đô) ở xã Vĩnh Long và Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa là một trong những công trình kiến trúc bằng đá độc đáo bậc nhất của Việt Nam và thế giới. Công trình được Hồ Quý Ly xây dựng vào năm 1397, từng được coi là kinh đô, trung tâm văn hóa chính trị xã hội của nước Đại Ngu dưới triều Hồ. Ngày 27/6/2011, Thành nhà Hồ chính thức được Tổ chức Văn hóa - Khoa học và Giáo dục Liêp Hiệp Quốc (UNESCO) công nhận là di sản văn hóa thế giới.
Đền thờ nàng Bình Khương ở đâu?
Đền thờ nàng Bình Khương (thuộc địa phận làng Đông Môn, xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc) gắn liền với lịch sử hình thành kinh đô triều Hồ, cũng chính là Di sản Văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ đã được UNESCO vinh danh.
Thành nhà Hồ - Di sản văn hóa thế giới.
>>> XEM THÊM: 05 ngôi chùa cổ tại huyện Vĩnh Lộc
Hơn 600 năm tồn tại, Thành nhà Hồ - công trình kiến trúc đá cổ, một kiệt tác thể hiện tài năng, trí tuệ siêu phàm của người Việt chứa đựng bao nhiêu điều bí ẩn, xen kẽ những huyền tích là câu chuyện xung quanh việc xây thành vẫn lôi cuốn mọi người, trong đó chuyện nàng Bình Khương đập đầu vào đá tuẫn tiết kêu oan cho chồng vẫn vang vọng tới tận bây giờ.
Huyền tích nàng Bình Khương
Theo sử sách ghi lại, nàng Bình Khương là vợ của Trần Công Sỹ (Cống Sinh), là một vị quan được Hồ Quý Ly giao cho giám sát và đốc thúc quân lính xây dựng đoạn thành phía Đông. Lúc này, việc dời đô vô cùng cấp bách bởi quân Minh đã nhiều lần nhăm nhe vượt ải Bắc tiến vào nước ta. Tiến độ xây thành đang gấp rút từng ngày, thế nhưng đoạn thành phía Đông do Trần Công Sỹ phụ trách cứ xây gần xong lại sập, không ai rõ nguyên nhân do đâu.
Một góc tường thành phía đông, ngay cạnh đền thờ nàng Bình Khương. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Khám phá Di tích Phủ Trịnh - Nghè Vẹt
Nghi ngờ Trần Công Sỹ làm phản, cố ý làm chậm tiến độ xây thành, Hồ Quý Ly tức giận đã cho người chôn ông ngay vào tường thành để làm gương và răn đe quân lính. Nghe tin chồng bị chôn sống, nàng Bình Khương đau khổ tột cùng, nàng lao tới bức tường đá, lấy hết sức để xô đổ những tảng đá xây thành mong nhìn thấy xác người chồng xấu số. Kiệt sức nhưng bức tường thành không hề rung chuyển, Bình Khương đập đầu vào đá để được chết theo chồng. Phiến đá nơi nàng tuẫn tiết lõm một hố rất sâu như hình đầu người và hai vệt bàn tay cào xé.
500 năm sau, đến đời vua Đồng Khánh (nhà Nguyễn) người ta nghe tin đồn về dấu tay và đầu nàng Bình Khương vẫn còn in rõ trên phiến đá tường thành sau mấy trăm năm, nên khách xa gần hiếu kỳ tìm về đây rất đông. Viên hào lý trong làng Đông Môn lo ngại tiếng đồn ngày càng vang xa sẽ gây phiền phức nên đã thuê thợ về đục cả phiến đá đem chôn xuống lòng đất.
Phiếu đá nàng Bình Khương đập đầu để được chết theo chồng. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> [BỎ TÚI NGAY]: Bản đồ du lịch tâm linh Thanh Hóa chi tiết nhất
Bấy giờ, Tri phủ Đoàn Thước nghe tin, sai lính tìm bằng được và đào phiến đá đó lên, lắp đúng vào chỗ cũ và khắc dòng chữ "Trần triều Cống Sinh - Bình Khương nương, phu nhân tri thạch" (tạm dịch Tảng đá nàng Bình Khương - Phu nhân của Trần triều Cống Sinh). Tri phủ lại dựng thêm một phiến đá ở chân thành, nơi xưa kia Cống Sinh bị chôn lấp, trên đó cũng khắc một dòng chữ "Trần triều Cống Sinh - Bình Khương phu quân chi biếm" (có nghĩa nơi chôn lấp chồng nàng Bình Khương, là Cống Sinh triều Trần).
Lịch sử đền thờ Nàng Bình Khương
Cảm thương tình cảm của nàng Bình Khương dành cho chồng, người dân địa phương đã lập đền thờ nàng ngay sát chân Thành nhà Hồ, cạnh nơi chồng nàng bị chôn sống (ngày nay thuộc làng Đông Môn, xã Vĩnh Long). Ngôi đền vốn được xây dựng từ đầu thế kỷ 15 nhưng sau đó bị đổ nát, đến năm 1903 được Tổng đốc Thanh Hóa Vương Duy Trinh cho xây dựng lại. Truyền thuyết kể rằng, bà Bình Khương đã ba lần báo mộng cho Tổng đốc, lập đền thờ nơi bà mất. Hai lần đầu ông chỉ xem đấy là giấc mơ thường, đến lần thứ ba bà báo mộng sẽ phù hộ cho ông sinh được quý tử nếu làm điều bà muốn. Tổng đốc không có con trai, và kỳ lạ là sau khi xây xong đền thờ bà, vợ ông sinh quý tử.
Đền thờ nàng Bình Khương. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> [KHÁM PHÁ NGAY]: Thắng cảnh Kim Sơn - Chốn bồng lai tiên cảnh ở huyện Vĩnh Lộc
Năm 1903, tổng đốc Vương Duy Trinh đã làm sớ tâu lên nhà vua ban sắc phong cho nàng Bình Khương 4 chữ: "Tiết liệu khả phong". Trải qua thời gian ngôi đền đã bị xuống cấp và đến tháng 12/2009 đền được Trung tâm bảo tồn di sản Thành nhà Hồ trùng tu tôn tạo, bảo tồn kiến trúc gỗ truyền thống. Di tích đền thờ nàng Bình Khương được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh năm 1995.
Không gian, kiến trúc đền thờ nàng Bình Khương
Đền thờ nàng Bình Khương có tổng diện tích khoảng 600 m2, kiến trúc gồm tiền đường, hậu cung và khuôn viên cảnh quan nằm ở phía Đông Thành nhà Hồ. Sau đền là mộ chồng nàng Trần Công Sỹ. Bên phải đền có một cái ao nhỏ mà điều kì lạ là dù nắng to hay hạn hán thế nào, ao cũng không bao giờ cạn nước. Xung quanh đền thờ quanh năm rợp bóng cây xanh tươi mát.
Đền thờ nàng Bình Khương có kiến trúc gỗ, chạm trổ tinh xảo. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> [NHẮC BẠN]: Đừng quên thưởng thức Chè lam Phủ Quảng - Thứ quà tinh hoa đất Vĩnh Lộc
Ngôi đền có kiến trúc gỗ truyền thống, chạm trổ tinh xảo. Ban thờ ở tiền đường đền nàng Bình Khương được sơn son thiếp vàng và những chữ Hán. Các tấm bia đá ghi lại huyền tích nàng Bình Khương tuẫn tiết kêu oan cho chồng được dựng quanh ngôi đền.
Phía sau hậu cung đền Bình Khương thờ một khối đá lớn linh thiêng mà dân trong vùng tin rằng đó là vết tích đập đầu kêu oan của nàng Bình Khương năm xưa. Phiến đá dài 2 m, rộng 1,5 m, trên mặt có một vết lõm to hơn đầu người, hai bên đều có hai vết hằn như dấu hai bàn tay của nàng chống xuống...
Trên bức tường Thành nhà Hồ ngay sau đền thờ nàng Bình Khương hiện còn ngôi mộ và bia đá ghi danh viên quan đốc công Trần Cống Sinh. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Khám phá thêm: Du lịch nông nghiệp Thanh Hóa
Theo Trung tâm bảo tồn di sản thành nhà Hồ, hàng trăm năm nay, ngôi đền cổ đã trở thành nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của dân trong vùng và du khách. Họ đến đây dịp giỗ Bình Khương (1/9 âm lịch) cũng như lễ Tết để dâng hương cầu mong sức khỏe, bình an, may mắn cho gia đình...
>>> Xem thêm: Chùa Giáng - ngôi chùa cổ trên đất Vĩnh Lộc, Thanh Hóa
Thành nhà Hồ trải qua hơn 600 năm tồn tại. (Ảnh: Sưu tầm)
Đền thờ nàng Bình Khương là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của bà con trong vùng và là nơi du khách không thể bỏ qua mỗi lần đến với di sản Thành Nhà Hồ.
