Hang cá thần Văn Nho Bá Thước, Thanh Hóa.
Gần đây, nhiều du khách đổ về bản Chiềng Ban, xã Văn Nho, huyện Bá Thước để được tận mắt chứng kiến đàn "cá thần" sinh sống trong một miệng hang, nơi khởi nguồn của một dòng suối nhỏ. Đây là hang "cá thần" thứ ba được phát hiện tại Thanh Hoá sau suối cá Cẩm Lương và Cẩm Liên, huyện Cẩm Thuỷ.
Hang cá thần Văn Nho ở đâu?
Hang cá thần cách trung tâm xã Văn Nho, huyện Bá Thước chưa đấy 10km, cách TP. Thanh Hoá gần 120km, mất chừng gần 3 tiếng di chuyển bằng xe máy hoặc ôtô. Hang cá nằm tựa lưng vào dãy núi lớn, rộng khoảng một hecta. Phần lộ thiên là hồ nước nhỏ hình bán nguyệt, nước từ trong lòng núi chảy ra quanh năm trong vắt và dường như không bao giờ cạn dù hạn hán có kéo dài bao lâu.
Hang cá thần Văn Nho nằm tựa lưng vào núi, rộng gần 1 ha. (Ảnh: Sưu tầm)
Điều kỳ lạ về Hang cá thần Văn Nho
Theo những người cao niên trong làng, họ không biết đàn cá có từ bao giờ, lớn lên đã thấy có hang cá này. Đến cửa hang, chỉ cần rải chút thức ăn bằng cơm, mì tôm, rau xanh hoặc vỗ tay tạo tiếng động thì cá túa ra từng đàn hàng nghìn con, chúng quẫy nước tạo ra những lớp sóng xốn xang dòng nước rất vui mắt. Người dân bản địa khẳng định, nhiều con cá lớn vẫn ẩn đâu đó trong lòng núi, ít khi xuất hiện. Chưa có ai từng lặn vào trong khám phá lòng hang nên không biết nó dài rộng ra sao.
Điều kỳ lạ là đàn cá có thể thay đổi màu sắc theo thời tiết, báo hiệu trời nắng hay mưa. Khi cá đổi thành màu xanh đen thì trời sẽ có mưa bão còn khi cá có màu xanh vàng, vây cá có màu hồng hoặc xanh đỏ thì trời tạnh ráo, nắng đẹp... Nhờ tín hiệu từ lũ cá, người dân trong làng có thể chọn ngày xuống đồng, lên nương đúng mùa vụ mà có khi không cần xem dự báo thời tiết.
Theo những người cao niên trong làng, họ không biết đàn cá có từ bao giờ, lớn lên đã thấy có hang cá này. (Ảnh: Sưu tầm)
Đặc biệt, có những năm nước lụt tràn lên cả mặt đập nhưng đàn cá vẫn không ra khỏi đập. Xung quanh suối cá hiện vẫn còn nhiều câu chuyện khó lý giải, mang đậm sắc màu thần thoại.
Câu chuyện về cá thần Văn Nho
Không ai dám đánh bắt cá ở suối này vì họ cho rằng, đây là "cá thần" và gắn với giai thoại người con gái bản Chiềng Ban. Tương truyền, xưa kia, người con gái ấy vốn nổi tiếng xinh đẹp, dịu dàng, làm nương, dệt vải giỏi.
Một hôm, nàng đến hang chơi. Khi đang dạo bên ngoài, giông gió bỗng nổi lên, cuốn nàng vào trong lòng núi. Dân bản đồn rằng nàng đã bị thuồng luồng bắt làm vợ.
Đến ngày mẹ mất, nàng cùng chồng trở về chịu tang mẹ. Chồng nàng do thuồng luồng biến thành, tướng mạo dị thường, khôi ngô, tuấn tú. Viếng mẹ xong, giông bão lại nổi lên, nàng và chồng biến mất, từ đó không về bản nữa.
Câu chuyện có nhiều dị bản, song đều kết luận rằng, "bà cá chúa" trong hang là do người con gái Chiềng Ban hóa thành. Có người còn khẳng định, đã từng nhìn thấy "bà cá chúa", với chiếc vảy màu vàng lấp lánh gần mang, tựa như chiếc khuyên vàng ngày xưa nàng đeo.
Những con cá ở Chiềng Ban có màu sắc rất đẹp. (Ảnh: Sưu tầm)
Cũng bởi câu chuyện mang yếu tố thần thoại truyền đời ấy, mà người dân địa phương tôn thờ loài cá sống trong hang. Người ta tin rằng, nếu ai làm hại cá thì đều không tránh khỏi họa lớn trong đời. Có lẽ vì thế, suốt hàng trăm năm qua, khắp cả vùng Mường Ký, không một ai dám bắt cá về ăn. Hang cá Văn Nho được gìn giữ qua năm tháng, qua bao thăng trầm của xứ Mường, và giờ đây đang dần trở thành điểm du lịch hấp dẫn của Bá Thước.
Cùng với thác Mơ, thác Hiêu, Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, hang Cổ Sinh, Di chỉ Mái Đá Điều... hang cá thần Văn Nho đang trở thành điểm nhấn du lịch đặc biệt của huyện Bá Thước, Thanh Hóa. Trong tương lai không xa, Bá Thước, mảnh đất với vẻ đẹp kỳ thú ẩn mình nơi núi rừng bao la, sẽ trở thành viên ngọc quý trên bản đồ du lịch xứ Thanh.
