Miền Tây Thanh Hóa được ví như miền Tây Bắc thu nhỏ trong lòng xứ Thanh.
Với diện tích hơn 8.000 km², miền Tây Thanh Hóa trải dài qua các huyện như Mường Lát, Quan Sơn, Quan Hóa, Bá Thước, Thường Xuân… Đây là vùng đất có hệ sinh thái tự nhiên phong phú, bao gồm những cánh rừng nguyên sinh, thác nước, suối trong, ruộng bậc thang vàng óng vào mùa lúa chín. Các vườn quốc gia Bến En, Xuân Liên, cùng khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, Pù Hu làm nên sức hút riêng biệt, được ví như những “kho báu xanh” của du lịch Thanh Hóa.
Không chỉ nổi tiếng bởi thiên nhiên tươi đẹp, miền Tây Thanh Hóa còn là nơi sinh sống của hơn 7 dân tộc thiểu số như Thái, Mường, Mông, Dao, Khơ Mú, Thổ... Các lễ hội truyền thống như Mường Ca Da, Mường Xia,… phản ánh đời sống tinh thần phong phú, tạo nên dấu ấn văn hóa đậm đà bản sắc.
Nhiều hoạt động nghệ thuật được tổ chức ở Lễ hội Mường Xia.
Dọc cung đường miền Tây xứ Thanh không có hoa cải trắng, tam giác mạch nên thơ, chỉ có cái ầm ào, dữ dội của dòng sông Mã và sự gập ghềnh của đường đi kích thích máu "liều" của những người yêu thích khám phá, trải nghiệm.
Mường Lát là nơi cửa ngõ đón sông Mã trở về Việt Nam. Mường Lát trong tiếng Thái nghĩa là "nơi nước tràn qua", vào mùa mưa, nước từ các con suối hiền lành bỗng trở nên hung dữ tràn qua các bản đổ về sông Mã như con ngựa bất kham.
Vẻ đẹp kỳ vĩ của núi rừng sừng sững với dòng sông Mã cuộn chảy bên dưới, ruộng lúa, nương ngô trải dài từ sườn đồi nọ đến sườn đồi kia, những bản làng người Thái bình yên bên sông, cùng trải nghiệm băng suối, leo đèo khiến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách ưa khám phá.
Con đường độc đạo lên Mường Lát nhỏ như một chiếc dây thừng vắt ngang qua những sườn núi.
Vào mùa gặt, từng lớp sóng lúa màu xanh chen lẫn màu vàng, đem no ấm về trong mùi cơm nếp mới hòa cùng màu khói tỏa trên những mái tranh. Khi mùa gặt đi qua, những thảm ruộng bậc thang vẫn đẹp tựa như những nấc thang lên 'thiên đường'. Cuối tháng 8 là thời điểm các thiếu nữ Mông ngồi dệt sợi, may váy bên bờ suối để chuẩn bị ăn Tết độc lập. Nơi thượng nguồn sông Mã, cuộc sống người dân còn vất vả nhưng mang lại cảm giác thư thái bình yên đến lạ lẫm.
Ấn tượng lên Mường Lát là đi qua con đường độc đạo trong sương sớm từ trên núi cao nhìn xuống, con đường nhỏ như một chiếc dây thừng vắt ngang qua những sườn núi, bản làng. Nếu nghỉ qua đêm ở trung tâm Mường Lát, từ ban công nhà nghỉ nhìn xuống, mây bay là là phủ kín những dãy núi bên sông.
Hoàng hôn ở vùng đất biên thùy xứ Thanh.
Nếu mải mê ngắm núi rừng mà chưa kịp đến thị trấn, bạn có thể xin ở lại nhà dân trong bản. Người dân nơi đây rất nhiệt tình, sẵn sàng cho ngủ lại qua đêm không lấy tiền nhưng có thể bạn sẽ phải uống với gia chủ vài chén rượu ngô trước khi đi nằm. Nếu may mắn, bạn còn được họ mời thưởng thức món sâu măng xào lá chanh, đặc sản của núi rừng chỉ có vào độ tháng 9, tháng 10.
Đường từ Mường Lát sang Quan Hóa vẫn là núi cao, sông rộng nhưng không còn cái hiểm trở của trời Tây Tiến nữa. Hai bên bờ sông Mã rợp bóng mát của những rừng luồng. Mùa nước cạn, sông Mã hiện ra nhiều bãi sỏi, ghềnh đẹp mắt. Từ thị trấn Hồi Xuân chạy thẳng đường xuống Nam Xuân thăm hang Ma, nơi nghĩa địa chứa những quan tài bằng gỗ của người Thái. Những vách đá khổng lồ như tạc xuống dòng sông. Cửa hang nằm khuất sau những tán cây rừng rậm rạp bên sườn Pa Cáng.
Hồ Pha Đay nằm trên đỉnh ngọn núi.
>>> Xem thêm: Mênh mông hồ trên núi ở xứ Thanh
Một địa điểm không thể bỏ qua khi đến với Quan Hóa đó là Hồ Pha Đay. Trong tiếng Thái, Pha có nghĩa là núi, Đay có nghĩa là bậc thang. Như ý nghĩa của tên gọi, hồ Pha Đay nằm trên đỉnh ngọn núi Bút cao 700m so với mực nước biển, đường lên chênh vênh, khúc khuỷu với những con dốc dựng đứng, những cung đường uốn lượn trong tầng tầng lớp lớp sương giăng.
Không nhiều kỳ bí như Mường Lát, Quan Hóa, Pù Luông giống cô gái Thái hiền hậu, đẹp rạng ngời còn say ngủ giữa núi rừng hoang vu.
Với khí hậu mát mẻ quanh năm, ruộng bậc thang trùng điệp và các bản làng như Kho Mường, bản Đôn, phố Đoàn,... Pù Luông là điểm đến lý tưởng để nghỉ dưỡng, tìm về thiên nhiên nguyên sơ. Đừng bỏ qua Hang Dơi, Thác Hiêu hay cơ hội trải nghiệm chèo bè, tắm suối Chàm, thưởng thức cá nướng, vịt Cổ Lũng,... cùng nhiều đặc sản chỉ có ở nơi đây.
Bản Đôn Pù Luông. (Ảnh: Sưu tầm).
Miền Tây Thanh Hóa không chỉ là điểm đến của du lịch sinh thái xứ Thanh, mà còn là hành trình về với thiên nhiên, văn hóa và con người. Những cung đường bùn đất, dốc đá trơn trượt, những đêm ngủ nhà sàn hay những bữa cơm giản dị bên bếp lửa… tất cả sẽ trở thành kỷ niệm khó phai trong lòng du khách.
