Thuốc lào Thanh Hóa – Hơi thở mộc mạc của làng quê xứ Thanh.
Chẳng biết từ bao giờ, thuốc lào đã trở thành một thói quen, một thú vui, rồi hóa thành một phần văn hóa của nhiều thế hệ người Việt. Nhưng trong rất nhiều nơi trồng thuốc, chỉ có thuốc lào Thanh Hóa là mang hương vị đậm đà, mạnh mà vẫn êm, đủ để người sành chỉ cần một hơi rít sâu cũng thấy lòng mình mở ra, nhẹ bẫng.
Người ta vẫn nói: thuốc lào xứ Thanh “nặng” theo một cách rất riêng – không dữ dội, không sốc mà lan tỏa từ từ, để lại vị ngọt nhẹ ở cổ họng, khiến người hút như được xoay lại một vòng thật chậm giữa nhịp sống vội vàng.
Muốn hiểu vì sao thuốc lào Thanh Hóa lại đặc biệt đến vậy, phải về đúng nơi nó được sinh ra. Cây thuốc lào được gieo trồng dọc những bãi đất phù sa ven sông Mã – nơi đất đai màu mỡ, nắng gió chan hòa.
Nghề trồng thuốc chẳng hề nhàn, cây thuốc lào khá mất công chăm sóc vì dễ bị nấm, dẫn đến đốm hoặc cháy lá. Do đó, người trồng phải để mắt chăm nom từng ngày, nhổ cỏ, bón phân đầy đủ và cân đối để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh. Bao đời nay, người dân vẫn làm cặm cụi không nề hà – bởi họ hiểu, hương vị lá thuốc nằm trong chính sự chăm chút ấy.
Cây thuốc lào được trồng từ tháng 9 nhưng đến tháng 4 năm sau mới thu hoạch.
>>> Xem thêm: Những đặc sản Thanh Hóa làm quà biếu ngon ngây ngất nên 'rinh' về
Khi tháng Tư, tháng Năm nắng trải vàng trên đồng, lá thuốc lào bắt đầu cụp xuống như những cái nơm úp, khi ấy lá thuốc lào dày và cứng nhất – dấu hiệu đã đến mùa thu hoạch. Lá được hái về, ủ đủ ngày cho hơi se lại, rồi cuộn thành những cây thuốc dài gần hai mét. Trong môi trường yếm khí, lá thuốc thức dậy hương thơm đậm đà đã theo đất, theo gió lớn lên bấy lâu.
Cây thuốc sau đó được thái thành từng sợi nhỏ, công đoạn tỉ mỉ đến mức chỉ những bàn tay quen nghề mới làm được đều và đẹp. Gặp trời nắng thì phơi. Gặp mưa thì nhóm rơm mà sấy. Chỉ một chút ẩm thôi cũng đủ làm hỏng cả mẻ thuốc – vì thế, từng sợi thuốc khô vàng giòn đều là cả một sự nhẫn nại thầm lặng.
Những cây thuốc lào to và dài gần 2m. Ảnh: Sưu tầm
Có lẽ chính vì sự công phu ấy mà hơi thuốc lào Thanh Hóa luôn mang lại cảm giác rất riêng. Chỉ cần nghe tiếng “oóc… oóc…” vang lên từ điếu cày, người ta đã tưởng như thấy trước mắt mình là quán nước đầu làng, là bóng dáng bác nông dân dừng tay giữa trưa nắng, là câu chuyện đời thường được mở lòng sau một hơi rít sâu. Thuốc lào ở đây không chỉ để hút, mà còn để kết nối con người, để gợi nhớ quê hương, để gom lại những ký ức tưởng như đã xa.
Nhiều người con xứ Thanh đi xa vẫn luôn mang theo một dúm thuốc nhỏ. Không phải để hút cho bằng được, mà để giữ bên mình chút hương quê, chút nắng gió của bãi bồi, chút chân chất nghĩa tình của quê nhà. Chỉ cần mở gói thuốc ra, mùi thơm đặc trưng ấy đủ khiến sống mũi bỗng cay, đủ khiến lòng người chùng xuống vì nhớ.
Những cây thuốc được thái thành sợi nhỏ đem phơi. Ảnh Sưu tầm
>>> [GỢI Ý]: Các đặc sản Thanh Hóa nhất định phải thử
Dù cuộc sống hiện đại có thay đổi bao nhiêu, dù các sản phẩm công nghiệp ngày càng phổ biến, thuốc lào Thanh Hóa vẫn như một nếp cũ của quê hương – mộc mạc, bình yên mà bền bỉ. Trong từng sợi thuốc là cả đời sống của người nông dân, là tinh hoa của đất trời, là một phần văn hóa dân tộc được gìn giữ qua biết bao thế hệ.
Và có lẽ, chính điều ấy đã khiến thuốc lào Thanh Hóa trở thành một thương hiệu “danh bất hư truyền”, là sản vật, là di sản văn hóa, là sợi dây kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai của người dân xứ Thanh và cả những ai yêu mến nét văn hóa Việt Nam truyền thống.
