Du lịch Quan Sơn Than Hóa.
Tổng quan về Quan Sơn
Quan Sơn là một huyện nằm ở tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam, nơi có vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Huyện Quan Sơn nằm ở vùng núi phía Tây tỉnh Thanh Hóa, cách TP. Thanh Hóa khoảng 200km, có diện tích khoảng 682,56 km2 và được chia thành 16 xã, thị trấn và một khu công nghiệp và dân số khoảng 100.000 người.
Bản đồ Huyện Quan Sơn, Thanh Hóa. (Ảnh: Sưu tầm)
Du lịch huyện Quan Sơn có nhiều danh lam thắng cảnh, như động Bo Cúng, đền thờ Tư Mã Hai Đào, hang Dùa, và lễ hội Mường Xia.. Vùng đất này nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang gối nhau trùng điệp, tạo nên một cảnh quan tuyệt đẹp và độc đáo.
Những địa điểm du lịch Quan Sơn Thanh Hóa
Động Bo Cúng
Động Bo Cúng Quan Sơn. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem thêm: Những hang động đẹp bậc nhất Thanh Hóa
Động Bo Cúng Quan Sơn là một trong những hang động đẹp nhất Thanh Hóa. Động Bo Cúng (hay còn được gọi là Hang bo Cúng) nằm tại bản Chanh, xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn. Động này có vẻ đẹp hoang sơ và kỳ vĩ, với những “lâu đài” thạch nhũ và cảnh quan hùng vĩ, làm say đắm lòng người.
Động Bo Cúng có hình dáng độc đáo với các hệ thống hầm và lối đi, tạo nên một không gian thần bí và hấp dẫn cho du khách. Điểm đặc biệt của động này là nhiều pho tượng đá nguyên thủy và cột đá tự nhiên, tạo nên một phong cảnh độc đáo và thú vị.
Động càng đi sâu, càng rộng với vô vàn những thạch nhũ lấp lánh mang nhiều hình dáng và màu sắc khác nhau. Theo người cao tuổi ở bản Chanh, ngày xưa động Bo Cúng còn có một dòng suối nổi lên với rất nhiều tôm, vì vậy còn có tên gọi là “mó tôm” trong tiếng địa phương.
Không chỉ có giá trị thiên nhiên và nghệ thuật, Động Bo Cúng cũng mang một giá trị lịch sử quan trọng. Được cho là một nơi văn hóa thờ cúng cổ xưa, động này đã từng được sử dụng làm nơi thờ phụng, đền đài và khu di tích lịch sử.
Ngoài động Bo Cúng, có nhiều hang động đẹp khác từ dọc suối Xia đến giáp biên giới, như Pha Bái, Co Láy, Pha Khua… tạo thành một quần thể hang động hấp dẫn cho du khách khám phá.
Đền thờ Tư Mã Hai Đào
Đền thờ Tư Mã Hai Đào. (Ảnh: Sưu tầm)
Đền thờ Tư Mã Hai Đào là một địa điểm linh thiêng tại xã Sơn Thủy, Quan Sơn. Người dân Mường Xia từ lâu đã ghi nhớ công ơn của anh hùng Tư Mã Hai Đào, người đã đến đây xây dựng thủ phủ và đánh tan giặc ngoại xâm trên vùng biên giới.
Truyền thuyết kể lại, Tư Mã Hai Đào sinh ra ở đất Mường Khô (thuộc huyện Bá Thước ngày nay). Dù mồ côi, song từ nhỏ, Tư Mã Hai Đào đã rất thông minh, sáng dạ, chăm rèn võ luyện mình. Sau này, chàng trai của bản mường có công giúp triều đình diệt giặc ngoại xâm, nên được vua cho làm Phò Mã, rồi phong đến chức Tư Mã.
Một lần tới đất Mường Xia, thấy nơi này non nước hữu tình, quan Tư Mã Hai Đào bèn ở lại lập bản tạo mường, xây dựng nên một vùng dân cư trù phú. Sau khi ông mất, dân Mường Xia và một số mường lân cận nhớ ơn nên đã lập đền thờ. Thuở xưa, đền thờ Tư Mã Hai Đào trên đất Mường Xia được dựng bằng gỗ, với kiến trúc nhà sàn đặc trưng của đồng bào Thái. Trải qua thời gian, đền cũ không còn nữa. Năm 2009, chính quyền và nhân dân xã Sơn Thủy đã dựng lại ngôi đền mới để tỏ bày lòng biết ơn vị tiền nhân có công dựng xây bản làng.
Lễ Hội Mường Xia
Lễ hội Mường Xia. (Ảnh: Sưu tầm)
Đền thờ Tư Mã Hai Đào ở xã Sơn Thủy gắn với lễ hội Mường Xia. Lễ hội được tổ chức vào các ngày 15, 16 tháng 3 âm lịch, bày tỏ mong cầu của người dân đất mường về cuộc sống an lành,mùa mang tốt tươi trù phú…. Những ngày lễ hội, không gian vốn tĩnh lặng yên bình của vùng sơn cước bỗng trở nên tưng bừng, rộn rã.
Người dân rước kiệu và mâm lễ từ địa điểm linh thiêng chôn hòn đá vía về đền thờ Tư Mã Hai Đào. Các nghi lễ được tiến hành trong không khí trang nghiêm, thành kính. Sau phần lễ là phần hội mang đầy dấu ấn bản sắc vùng cao, với những trò chơi, trò diễn của đồng bào Thái, như: Khua luống, tung còn, chọi cù, đẩy gậy, hát khặp...
Suối Xia - dòng chảy linh hồn của đồng bào Thái Quan Sơn
Suối Xia. (Ảnh: Sưu tầm)
Suối Xia là một dòng suối quan trọng tại Quan Sơn, mang trong mình sự sống và tâm hồn của người dân Thái, và suối Xia cũng là điểm đến du lịch của Quan Sơn thu hút rất nhiều du khách. Vào buổi sáng sớm, suối Xia tỏa sáng trên bãi đá cuội, tương tác vui đùa với ánh nắng ban mai rực rỡ. Vào hoàng hôn, khi mặt trời lặn, suối Xia biến thành một bức tranh thủy mặc huyền bí, tạo nên cảm giác thần tiên.
Suối Xia chảy xanh trong khung cảnh hoang sơ của núi rừng, uốn lượn quanh dãy núi Bo Cúng, như một câu chuyện đồng hành cùng du khách, kể về cuộc sống trong làng, trong bản.
Đặc biệt, suối Xia nổi tiếng với mạch nước nóng, là nơi giao thoa tình hữu nghị giữa Việt Nam và Lào. Tại cửa khẩu Na Mèo, bạn có thể thăm phiên chợ vùng cao và ngắm nhìn suối Xia cuộn tròn theo chân núi đá vôi thơ mộng, rồi hòa vào sông Luồng, tạo thành một vùng ngã ba giữa sông và suối. Đây cũng là khu vực sầm uất nhất và trung tâm của đất Mường Chu Sàn.
Suối Xia không chỉ là nguồn nước quý giá và môi trường tự nhiên tuyệt vời, mà còn là biểu tượng tinh thần của người dân địa phương. Nó thể hiện sự gắn kết và sự sống mãnh liệt của cộng đồng Thái Quan Sơn.
Hòn đá Vía Quan Sơn
Hòn Đá Vía. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem thêm: Những địa điểm du lịch Quan Hóa hấp dẫn
Hòn Đá Vía là một di tích nằm ngay giữa bản Trung Sơn, gần nền móng ngôi đền thờ Tư Mã Hai Đào – vị anh hùng được người Mường Xia coi như một vị thần giữ vía cho cả Mường. Đây là một trong những địa điểm quan trọng và linh thiêng trong văn hóa tín ngưỡng của người dân địa phương.
Hòn Đá Vía được xem như biểu tượng của sự kính trọng và sự gắn bó tới Tư Mã Hai Đào. Người dân Mường Xia gửi vía vào hòn đá này để cầu nguyện ông giữ vía cho cả cộng đồng Mường. Mỗi khi diễn ra lễ hội Mường Xia, Hòn Đá Vía được đào lên, làm sạch và được bọc bằng vải đỏ trang trọng, sau đó được rước về đền để tiến hành các nghi lễ trang trọng. Từng hành động này thể hiện sự tôn trọng và lòng biết ơn đối với ông Tư Mã Hai Đào.
Tục lệ “gửi vía” vào Hòn Đá Vía đã trở thành một phần quan trọng của truyền thống văn hóa của người Thái, đặc biệt là trong vùng miền Tây tỉnh Thanh. Điều này thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa con người và tín ngưỡng tôn giáo, tạo nên sự đoàn kết và tình cảm của cộng đồng.
Khu du lịch cộng đồng bản Ngàm
Du lịch cộng đồng bản Ngàm. (Ảnh: Sưu tầm)
Bản Ngàm, xã Sơn Điện được xem là một địa điểm nổi bật nhất về hoạt động du lịch cộng đồng của huyện Quan Sơn. Bản Ngàm mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ và yên bình của thiên nhiên. Cánh rừng xanh mát và suối trong xanh chảy qua bản tạo nên một không gian trong lành và thư giãn. Là bản dân tộc Thái, đến nay, bản Ngàm vẫn giữ được những ngôi nhà sàn bề thế, với kiến trúc truyền thống đặc sắc.
Du khách khi đến Bản Ngàm có thể tận hưởng không gian yên tĩnh và tương tác với người dân địa phương. Những ngôi nhà sàn truyền thống của người dân vùng cao sẽ mang đến cho du khách trải nghiệm độc đáo và hiểu hơn về văn hóa và phong tục của người dân địa phương. Du khách sẽ được nghỉ ngơi thư giãn, tắm mó nước dẫn từ đầu nguồn khe suối về, hay xuôi bè đánh cá trên sông Luồng, du khách nữ có thể đi xúc tôm cá bên suối và tận hưởng nét độc đáo trong cuộc sống của đồng bào Thái, cùng nghỉ ngơi trong ngôi nhà sàn rộng rãi với chăn, đệm sạch sẽ, thơm tho do chính đồng bào làm ra.
Bản Bàng Quan Sơn
Bản Bàng - địa điểm du lịch cộng đồng của Quan Sơn. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> [Khám phá ngay]: Mường Lát Thanh Hóa - Vẻ đẹp nguyên sơ tựa 'thiên đường'
Bản Bàng là một bản người Thái đen nằm giữa hệ thống rừng tre, trúc và luồng dày đặc, thuộc Huyện Quan Sơn, Thanh Hóa. Đến bản Bàng, du khách sẽ có cơ hội khám phá và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Thái đen.
Một điểm đặc biệt của bản Bàng là nếp nhà sàn, một kiểu kiến trúc truyền thống của người Thái. Những ngôi nhà sàn được xây dựng bằng gỗ và nằm trên các cột cao, tạo nên không gian sống rộng rãi và mát mẻ. Nhà sàn không chỉ là nơi sinh hoạt hàng ngày mà còn là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, giao lưu và họp mặt của cộng đồng.
Ngoài ra, du khách cũng có cơ hội tìm hiểu về phong tục “ngủ thăm” của người Thái đen. Phong tục này đã tồn tại hàng trăm năm và có ý nghĩa đặc biệt đối với cộng đồng. “Ngủ thăm” được hiểu là việc người thân hoặc bạn bè đến chơi và nghỉ lại nhà của nhau trong một khoảng thời gian, tạo sự gắn kết và tương thân tương ái giữa các thành viên trong cộng đồng.
Đến bản Bàng, du khách sẽ không chỉ được tham quan vẻ đẹp tự nhiên và kiến trúc truyền thống mà còn trải nghiệm và tìm hiểu văn hóa, phong tục và đời sống của người Thái đen. Đây là một trải nghiệm thú vị và mang tính giáo dục về đa dạng văn hóa dân tộc tại vùng đất Quan Sơn.
Trải nghiệm văn hóa - ẩm thực địa phương
Quan Sơn là một điểm đến du lịch văn hóa và ẩm thực độc đáo, đặc biệt là với văn hóa dân tộc Thái. Du khách sẽ được trải nghiệm những điệu múa, điệu khặp, khua luống, cồng chiêng và thưởng thức các món ăn đặc sản Than Hóa đậm đà hương vị núi rừng như: Cá suối nướng, chỉnh rượu cần, cơm lam, xôi ngũ sắc, thịt bò khô ướp hạt mắc khẻn, canh uôi nấu với cá sông nướng.
Ruộng bậc thang Quan Sơn. (Ảnh: Sưu tầm)
Ngoài ra, những địa điểm du lịch Quan Sơn còn có với những thửa ruộng bậc thang gối nhau trùng điệp, tạo nên một phong cảnh đẹp mắt và nguyên sơ. Những nếp nhà sàn xinh xắn cùng với cảnh tượng cô gái Thái bên khung cửi dệt thổ cẩm thêm phần quyến rũ và thu hút sự chú ý của du khách. Đây là một di sản văn hóa độc đáo và đẹp mắt của người Thái tại Quan Sơn.
Đến với Quan Sơn du khách sẽ không khỏi say đắm vẻ đẹp của thiên nhiên và bản sắc văn hóa nơi đây. Vùng đất này hứa hẹn trở thành một điểm đến hấp dẫn của du lịch xứ Thanh và cả nước trong tương lai không xa.
