Đền thờ Nguyễn Văn Nghi - đền cổ 400 năm được mệnh danh 'thành nhà Hồ' thu nhỏ.
>>> Bỏ túi: Bản đồ du lịch Thanh Hóa MỚI NHẤT
Đền thờ Nguyễn Văn Nghi ở đâu?
Đền thờ Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi tọa lạc trên diện tích khoảng 38.000 m2, nằm giữa cánh đồng rộng lớn ở xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn, Thanh Hóa.
Đền thờ Nguyễn Văn Nghi nằm giữa cánh đồng rộng lớn. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem thêm: Những địa điểm du lịch Đông Sơn Thanh Hóa nổi tiếng
Theo sử liệu, đền thờ Nguyễn Văn Nghi được xây dựng năm 1617, được con cháu đời sau nhiều lần tu sửa, mở rộng hoàn chỉnh. Di tích này còn được mệnh danh là "thành nhà Hồ thu nhỏ" ở xứ Thanh.
Nguyễn Văn Nghi - người thầy dạy 2 đời vua Lê
Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi, tự là Ấp Thành, người làng Kim Bôi, xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn. Ông sinh năm 1515, trong một gia đình “danh gia vọng tộc”.
Năm 39 tuổi, ông thi đỗ Nhất giáp Chế khoa, khoa thi năm Giáp Dần (1554), đời Vua Lê Trung tông. Là người tài đức vẹn toàn nên ông được giao cho giữ nhiều chức vụ quan trọng dưới 3 triều Vua Lê: Lê Trung tông, Lê Anh tông và Lê Thế tông. Phan Huy Chú cũng từng có những dòng nhận định về con người, nhân cách cao đẹp của ông: “Ông tính đoan trang, cẩn thận, có khuôn phép... Là bậc danh nho đỗ cao, được ba vua tri ngộ, đức nghiệp và tiếng tăm hơn cả các nho thần đầu thời Trung hưng”. Ông cũng là người trực tiếp hầu giảng 2 vị vua: Lê Anh tông và Lê Thế tông nên thường được truyền tụng là “người thầy của 2 đời vua”.
Đền thờ có hệ thống tường thành đá và cổng đền lớn hình mái vòm, tương tự cổng di sản Thành nhà Hồ. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Lưu ngay: Thông tin các tuyến xe buýt Thanh Hóa để có chuyến du lịch khám phá Thanh Hóa trọn vẹn.
Sau khi ông mất, nhân dân lập đền thờ; Vua Lê Thế tông gia ân tặng chức Thượng thư bộ Công, tước Thái bảo, ban thụy hiệu là Phúc Khê tướng công, ban cho 30 mẫu ruộng ở quê nhà để nhân dân làm công điền thờ cúng ông.
Khám phá không gian kiến trúc đền thờ Nguyễn Văn Nghi
Đền thờ Nguyễn Văn Nghi được xây dựng năm 1617, được con cháu đời sau cùng nhân dân trong huyện Đông Sơn nhiều lần tu sửa, mở rộng hoàn chỉnh. Với tổng diện tích khoảng 38.000m2, khu đền thờ - lăng mộ Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi được xây dựng với nhiều hạng mục theo kiểu “nội công ngoại quốc”, gồm 2 vòng thành khép kín: Thành ngoài bằng đất, thành trong bằng đá.
Cổng đền có một cửa, kết hợp giữa kỹ thuật xếp đá phía duới và xây gạch nung trên nóc kết thành kiểu mái vòm cầu kỳ. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem thêm: Bản đồ du lịch tâm linh Thanh Hóa chi tiết nhất
Đường dẫn từ thành ngoại vào trong khu nội viên được lợp đá tảng, hai bên là hàng tượng chó đá, ngựa đá, voi đá và tượng người chầu bằng đá có kích thước đồ sộ. Hai tấm bia đá rộng hơn 2,5m đối xứng hai bên, một chiếc bao gồm cả phần mái che cũng được đục nguyên khối không tách rời khiến người xem có phần ngưỡng mộ vì sự tỉ mỉ của từng con chữ và hoa văn được khắc tinh tế trên bia. Trên mặt bia đá khắc chữ Hán nhắc nhớ công trạng cũng như ca ngợi đức độ và tài năng của Nguyễn Văn Nghi lúc sinh thời.
Dọc lối đi vào gần cổng đền có hai hàng tượng voi, ngựa, chó đá và lính canh đứng ngay ngắn hai bên. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem thêm: Những ngôi đền Thanh Hóa nổi tiếng linh thiêng
Dạo bước qua những phiến đá nhỏ lát nền dọc theo lối đi, giữa khung cảnh thiên nhiên thanh tịnh, yên bình dẫn vào cổng đền. Ngay từ lần chạm mặt đầu tiên, thiết kế cổng thành khiến bất kỳ ai cũng đều có cảm giác quen thuộc đến kỳ lạ, dễ dàng liên tưởng đến công trình kiến trúc độc đáo - Di sản văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ - Thành Tây Đô. Cổng dẫn vào đền có hình mái vòm, 1 cửa duy nhất, kết hợp giữa kỹ thuật xếp đá (ở thành cổng) và gạch xây (ở phía nóc thành), bên trên có khắc ba chữ “Tướng công môn”. Tường đá bao bọc cao tới gần 2m, bề rộng 1,5m dựng bằng hai hàng đá tảng, ở giữa đổ đất nện, phía trên là những phiến đá hình mai rùa úp xuống.
Theo sử liệu, trung tâm khu đền thờ trước đây có 24 dãy nhà lớn bé. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Xem ngay: Top những điểm du lịch Thanh Hóa tháng 10 'chất phát ngất'
Từ cổng đền, tiếp tục thong dong vãn cảnh, chẳng mấy bước chân đã có thể tiến thẳng vào khu đền thờ chính. Trước đây, toàn bộ khu đền thờ có tới 24 dãy nhà lớn bé bao quanh, bố trí từ nhà sắp lễ ở ngoài cổng, khu đền thờ, khu hậu viên, khu nhà tổ, khu nhà thờ dành cho người vợ của Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi... Trải qua biến thiên của lịch sử, rêu phong của thời gian, đến nay, khu đền thờ chỉ còn lại gian nhà cầu nối nho nhỏ dùng làm nơi thờ tự. Đây là gian nhà nằm giữa, nối gian tiền đường, trung đường với nhà chánh tổng dài và rộng ở phía sau. Tất cả đều có mái chạm trổ cong cong, lát gạch lợp mũi hài, nung thủ công. Gian cầu nối tuy nhỏ nhưng hiện vẫn còn lưu giữ được nhiều các bức chạm trổ trang trí, vì kèo, xà ngang, hệ thống cột đỡ... minh chứng tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc tinh xảo lúc bấy giờ.
Tấm văn bia bằng đá nguyên khối nặng 5-7 tấn được tạc khắc tinh xảo. (Ảnh: Sưu tầm)
Do có giá trị văn hóa lịch sử, nghệ thuật kiến trúc độc đáo, năm 1990 đền thờ Nguyễn Văn Nghi được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Vào mùa lúa chín, ven con đường dẫn vào đền thờ Nguyễn Văn Nghi có phong cảnh rất đẹp với dòng sông nông giang uốn lượn bao quanh. (Ảnh: Sưu tầm)
>>> Lưu ngay: Bản đồ Phượt Thanh Hóa Mới Nhất
Hằng năm, vào mỗi dịp tết đến xuân về, trước mỗi kỳ thi quan trọng hay Ngày Nhà giáo Việt Nam, đền thờ Nguyễn Văn Nghi vốn yên tĩnh nép mình sau những hàng cây xào xạc gió bỗng rộn rã hẳn lên bởi tiếng bước chân người tìm về chiêm bái.
