Lam Kinh - cố đô cổ xưa ở Thanh Hóa (Ảnh: VnExpress)
Lam Kinh ở đâu?
Khu di tích lịch sử Lam Kinh rộng 200 ha (huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) là nơi anh hùng Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa chống quân Minh xâm lược. Sau khi chiến thắng, năm 1428, Lê Lợi lấy niên hiệu Lê Thái Tổ, đặt tên nước là Đại Việt.
Khu di tích lịch sử Lam Kinh thuộc địa phận Thọ Xuân, Thanh Hóa (Ảnh: VnExpress)
Nhà vua đóng đô ở Thăng Long (Hà Nội) và dựng ở quê hương Lam Sơn một kinh thành gọi là Lam Kinh. Nơi này còn được gọi là Tây Kinh (để phân biệt với Đông Kinh - Hà Nội) có nhiều điện miếu, lăng tẩm quy mô lớn để thờ cúng tổ tiên, nơi an nghỉ của các nhà vua. Không gian nơi đây rộng rãi, thanh bình với cây cối bao quanh nhiều điện miếu, lăng tẩm vô cùng mát mẻ.
Năm 1962, nơi đây đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Đến năm 2012, khu di tích Lam Kinh tiếp tục được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.
Khám phá cố đô Lam Kinh
Là địa điểm du lịch Thanh Hóa nổi tiếng, cố đô Lam Kinh thu hút du khách bởi kiến trúc thiết kế vô cùng độc đáo. Nơi đây được xây dựng với các khu vực chính: điện, miếu, lăng mộ và các khu vực dành để tản bộ, thư giãn.
Thành Điện được xây dựng theo lối “tọa sơn hướng thủy”, bao quanh là núi Dầu ở phía Bắc, sông Chu - núi Chúa ở phía Nam, rừng Phú Lâm ở phía Đông và phía Tây là núi Hương - núi Hàm Rồng. Đây chính là tiêu chuẩn vàng trong phong thủy của người Á Đông, giúp cho Lam Kinh luôn thịnh vượng, yên bình.
Các khu vực Hoàng Thành, Thái Miếu, Cung Điện được sắp xếp theo hình bàn cờ gồm khu ngọ môn, sân rồng, chính điện, thái miếu…
- Sông Ngọc
Sông Ngọc có dòng chảy bắt nguồn từ Tây Hồ, vòng qua trước thành và điện Lam Kinh. Theo sách Hoàng Việt dư địa chí, nước sông trong veo, đáy sông có nhiều sỏi tròn đẹp...
Cầu Bạch - lối dẫn du khách vào Lam Kinh (Ảnh: VnExpress)
- Cầu Bạch - Tiên Loan Kiều
Trên sông Ngọc có bắc một cây cầu tên là Tiên Loan Kiều hình cánh cung, còn có tên gọi là Cầu Bạch. Cầu uốn cong bắc qua sông Ngọc, nằm trên trục đường chính dẫn vào khu trung tâm chính điện Lam Kinh.
- Giếng Ngọc Lam Kinh
Trên lối vào kinh thành, cách cầu Bạch chừng 50m, bạn sẽ bắt gặp giếng Ngọc - là nơi cung cấp nước cho Lam Kinh. Giếng Ngọc trong xanh và đầy nước quanh năm không cạn, bờ Bắc được lát bậc đá lên xuống. Trước đây, giếng được trồng hoa sen, đến mùa nở rất đẹp và thơm.
Hàng năm có rất đông du khách đến viếng điện Lam Kinh và tham quan chụp ảnh tại giếng cổ. Đây là một trong những giếng cổ lớn nhất Việt Nam hiện nay.
- Đường vào Chính điện
Chính điện là khu vực có quy mô rộng nhất ở Lam Kinh với kiến trúc làm từ gỗ là chính (có 138 cột, hiện còn 127 chân cột). Để đi vào chính điện, bạn cần di chuyển qua Ngọ môn rộng gần 20m với 3 gian (gian giữa, gian bên và khu nền).
Muốn vào khu chính điện, khách phải đi qua Ngọ môn có 3 gian, gian giữa rộng 4,6 m, gian bên rộng 3,5 m. Nền Ngọ môn rộng 11 m, dài hơn 14 m, có 3 cửa ra vào. Cửa giữa rộng 3,6 m, cửa hai bên rộng 2,74 m và được bố trí hàng cột chính giữa. Đặc điểm của bốn cột giữa là kích thước lớn, đường kính chân cột 78 cm.
>>> Xem thêm: Tất tần tật về sân bay Thanh Hóa - Thọ Xuân bạn cần biết khi du lịch
Đường vào chính điện Lam Kinh (Ảnh: VnExpres)
Trước Ngọ môn có con nghê đá đứng canh. Phần lưng và đế nghê vẫn còn giữ nguyên bản, có niên đại hàng trăm năm. Phần đầu và chân trước mới được phục dựng lại gần đây.
Khu di tích còn lưu giữ nét đẹp của không gian Việt với "cây đa, giếng nước, sân đình". Bên phải sân rồng (còn gọi là sân chầu) là cây đa thị hàng trăm năm tuổi, có kích thước chục người ôm mới xuể.
Qua Ngọ môn vào đến sân rồng. Sân trải rộng khắp bề ngang chính điện và đến sát thềm hai nhà tả vu và hữu vu với tổng diện tích hơn 3.500 m2.
Thái miếu Lam Kinh
Nằm sau khu chính điện là Thái miếu Lam Kinh gồm 9 tòa được bài trí trang nghiêm, là nơi thờ cúng tổ tiên, các vị vua và hoàng thái hậu nhà Lê. Nhưng hiện tại mới có 5 Thái miếu được phục dựng.
Điện phía trước gọi là Quang Đức, điện dọc ở giữa gọi là Sùng Hiếu, điện phía sau gọi là Diên Khánh. Hai điện Quang Đức và Diên Khánh đều có 9 gian, gian giữa rộng nhất, hai gian hai đầu hồi chỉ rộng 2 m tạo thành hành lang bao quanh cả 3 điện.
Lăng mộ vua Lê Thái Tổ
Cách điện Lam Kinh 50m là Vĩnh Lăng - lăng mộ vua Lê Thái Tổ được xây dựng trên một nền đất rộng bằng phẳng với phía trước là núi Chúa, phía sau là núi Dầu, bao bọc hai bên là hai dãy núi mang thế “hổ phục rồng chầu”.
Lăng mộ vua Lê Thái Tổ trong cố đô (Ảnh: sưu tầm)
Lăng có kích thước 4,4m x 1m được đắp bằng đất và xây chèn đá đục xung quanh. Trước lăng của vua có 2 hàng tượng quan hầu 4 đôi tượng đá đối lập (nghê, ngựa, tê giác, hổ) dựng vững chắc để trấn trạch.Lăng mộ vua Lê Thái Tổ
Cách điện Lam Kinh 50m là Vĩnh Lăng - lăng mộ vua Lê Thái Tổ được xây dựng trên một nền đất rộng bằng phẳng với phía trước là núi Chúa, phía sau là núi Dầu, bao bọc hai bên là hai dãy núi mang thế “hổ phục rồng chầu”.
Lăng có kích thước 4,4m x 1m được đắp bằng đất và xây chèn đá đục xung quanh. Trước lăng của vua có 2 hàng tượng quan hầu 4 đôi tượng đá đối lập (nghê, ngựa, tê giác, hổ) dựng vững chắc để trấn trạch.
Nhà trưng bày cổ vật của Lam Kinh
Sau khi tham quan các điện và lăng mộ, bạn đừng quên ghé qua nhà trưng bày cổ vật để tìm hiểu thêm về lịch sử thời vua Lê và những câu chuyện huyền bí ở đây nhé!
Trong nhà trưng bày vẫn còn lưu giữ những hiện vật cổ có giá trị văn hóa lịch sử như: ấm chén thời Lê, ấm đồng, bát hương hình sen, gạch trang trí hình lá, đầu đao kìm nóc bằng đất nung, đế móng cầu Bạch. Tất cả vẫn giữ nguyên hình tượng ban đầu và thường xuyên được lau chùi cẩn thận.
Bên cạnh những cổ vật xưa, Lam Kinh còn thu hút du khách bởi những truyền thuyết ly kỳ. Điển hình là truyền thuyết về cây ổi cười, khi du khách chạm tay và cù nhẹ lên thân cây, toàn bộ cây sẽ rung lắc và tạo nên một cơn gió mạnh tạt qua. Không chỉ vậy, mỗi khi cây ổi “cười” sẽ mang đến một cảm giác nhẹ nhõm, an yên khó tả.
Ngoài ra, câu chuyện cây lim hơn 600 năm tuổi bỗng dưng trút hết lá ngay sau khi dự án phục dựng Chính điện Lam Kinh được phê duyệt năm 2010. Lạ thay là tất cả các bộ phận trên cây từ thân, ngọn tới gốc đều có kích thước phù hợp với dự tính phục hồi cho Chính điện. Sự trùng hợp đấy phỏng đoán cây lim đang thực hiện sứ mệnh là xây dựng lại cung điện cho hậu thế.
>>> Xem thêm: Đặc sản Thanh Hóa - những đặc sản tiến Vua nổi tiếng
Lễ hội Lam Kinh
Đặc sắc lễ hội Lam Kinh (Ảnh: sưu tầm)
Khởi nguồn, lễ hội Lam Kinh bắt đầu sau khi vua Lê Thái Tổ băng hà và được đưa về an táng tại Lam Kinh năm 1433. Ngày nay, cứ đến ngày 21 (giỗ Lê Lai) và 22 (giỗ Lê Lợi) tháng 8 Âm lịch hàng năm, nhân dân trong vùng lại tổ chức lễ hội Lam Kinh để tưởng nhớ công ơn các bậc tiền nhân. Lễ hội Lam Kinh được tổ chức gồm 2 phần: phần lễ và phần hội:
- Phần lễ được diễn ra theo nghi thức truyền thống, tái hiện lại các hoạt động trong cung điện xưa bao gồm: trống hội, cờ hội, rước kiệu và nghi thức tế lễ.
- Phần hội là các hoạt động văn nghệ giải trí, trò chơi dân gian, điển hình là tiết mục hội thề Lũng Nhai, Lê Lai cứu chúa, giải phóng thành Đông Quan, Vua Lê Thái Tổ đăng quang, Phát huy hào khí Lam Sơn hay các trò thi đấu vật, đấu võ, diễn chèo….
Lễ hội Lam Kinh diễn ra sôi động, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự.
Lam Kinh không chỉ là di tích lịch sử ý nghĩa, nơi đây còn có cảnh quanh xanh mát, yên bình. Nơi đây vô cùng phù hợp cho bạn và gia đình tham quan, nghỉ dưỡng ngắn ngày. Hãy lên kế hoạch và thực hiện chuyến đi tìm về cố đô xưa cũ ngay nhé!
